Allergieën zijn overmatige reacties van het immuunsysteem op normaal onschadelijke stoffen uit de omgeving, die we allergenen noemen. Bij een allergische reactie herkent het immuunsysteem een allergeen ten onrechte als gevaarlijk en produceert het antistoffen, specifiek immunoglobuline E (IgE). Deze antistoffen zetten een cascade van reacties in gang waarbij ontstekingsstoffen zoals histamine worden vrijgemaakt, wat leidt tot de bekende allergische symptomen.
Het immuunsysteem van mensen met allergieën reageert dus veel heftiger op bepaalde stoffen dan normaal. Bij de eerste blootstelling aan een allergeen wordt het immuunsysteem gesensibiliseerd. Bij volgende contacten met hetzelfde allergeen ontstaat er een snelle en vaak heftige reactie.
Er bestaat een belangrijk onderscheid tussen seizoensgebonden allergieën, zoals hooikoorts die vooral voorkomt tijdens het pollenseizoen van maart tot oktober, en permanente allergieën zoals reacties op huisstofmijten of dierenharen die het hele jaar door klachten kunnen veroorzaken. Erfelijke aanleg speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van allergieën - kinderen waarvan beide ouders allergisch zijn, hebben ongeveer 60-80% kans om zelf ook allergieën te ontwikkelen.
Hooikoorts, medisch bekend als allergische rhinitis, is een van de meest voorkomende allergieën in Nederland en treft ongeveer 15-20% van de bevolking. De typische symptomen omvatten een loopneus, verstopte neus, niezen, jeukende en tranende ogen, en soms ook hoesten of een jeukende keel. Deze klachten kunnen de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden en leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen en slaapstoornissen.
Het pollenseizoen in Nederland begint meestal in februari-maart met boompollen (els, hazelaar, berk), gevolgd door graspollen van mei tot juli, en eindigt met onkruidpollen zoals ambrosia van augustus tot oktober. De pollenconcentratie wordt dagelijks gemeten en gecommuniceerd via de pollenkalender en weersvoorspellingen.
Antihistaminica vormen de eerste keuze bij de behandeling van hooikoorts. In Nederlandse apotheken zijn verschillende effectieve medicijnen verkrijgbaar. Cetirizine werkt binnen een uur en geeft 24 uur verlichting van de symptomen. Loratadine is een tweede generatie antihistaminicum dat minder slaperigheid veroorzaakt. Desloratadine, de actieve metaboliet van loratadine, biedt langdurige werking met minimale bijwerkingen. Voor preventie tijdens het pollenseizoen is het raadzaam om ramen 's nachts gesloten te houden, na buitenactiviteiten te douchen, en de pollenvoorspelling in de gaten te houden om activiteiten daarop af te stemmen.
Huidallergieën komen in Nederland veelvuldig voor en kunnen zich op verschillende manieren manifesteren. De meest voorkomende vormen zijn contactallergie, atopisch eczeem, urticaria (netelroos) en seborrhoïsch eczeem. Elke vorm heeft zijn eigen kenmerken en vereist een specifieke aanpak in de behandeling.
Atopisch eczeem is een chronische huidaandoening die vaak al op jonge leeftijd begint en wordt gekenmerkt door droge, jeukende huid met ontstekingsplekken. Contactallergie daarentegen ontstaat door direct contact met allergene stoffen zoals nikkel, parfum of bepaalde chemicaliën. Deze vorm van allergie ontwikkelt zich meestal later in het leven en is vaak gerelateerd aan beroepsmatige blootstelling.
Huidallergieën uiten zich door verschillende symptomen die belangrijk zijn om te herkennen. Jeuk is vaak het eerste en meest hinderlijke symptoom, gevolgd door roodheid, zwelling en soms blaarvorming. Bij chronische vormen kan de huid verdikken en schilferig worden. Het is essentieel om deze symptomen vroegtijdig te herkennen voor een effectieve behandeling.
Voor de behandeling van huidallergieën zijn verschillende topische middelen beschikbaar. Hydrocortison crèmes met lage sterkte zijn vrij verkrijgbaar in Nederlandse apotheken en helpen bij het verminderen van ontstekingen en jeuk. Emolliënten, ook wel verzachtende crèmes genoemd, zijn essentieel voor het herstellen van de huidbarrière en het voorkomen van uitdroging. Deze producten moeten regelmatig en ruim worden toegepast voor optimaal resultaat.
Nederlandse apotheken bieden een breed assortiment aan producten voor huidallergieën. Naast hydrocortison crèmes zijn er antihistaminica tabletten, speciale douchegels en shampoos, en hypoallergene huidverzorgingsproducten beschikbaar. Veel apotheken hebben ook eigen merken die vaak een goede prijs-kwaliteit verhouding bieden.
Hoewel veel huidallergieën zelfstandig behandeld kunnen worden, zijn er situaties waarin medische hulp noodzakelijk is. Raadpleeg een arts bij ernstige symptomen, wanneer de huid geïnfecteerd raakt, bij uitbreiding van de klachten, of wanneer vrij verkrijgbare middelen onvoldoende helpen. Ook bij eerste episode van eczeem bij kinderen is professionele begeleiding aan te raden.
Het onderscheid tussen voedselallergie en voedselintolerantie is belangrijk voor de juiste behandeling. Een voedselallergie is een immunologische reactie waarbij het immuunsysteem overreageert op bepaalde eiwitten in voedsel. Deze reactie kan binnen minuten optreden en in ernstige gevallen levensbedreigend zijn. Voedselintolerantie daarentegen is een niet-immunologische reactie, vaak veroorzaakt door het ontbreken van bepaalde enzymen, zoals bij lactose-intolerantie.
In Nederland zijn er acht hoofdgroepen van voedselallergenen die verplicht op voedseletiketten moeten worden vermeld:
Voedselallergische reacties kunnen variëren van milde tot ernstige symptomen. Milde symptomen omvatten jeuk in de mond, huiduitslag, buikpijn en diarree. Ernstigere reacties kunnen leiden tot braken, ademhalingsproblemen, zwelling van tong en keel, en in het ergste geval anafylaxie - een levensbedreigende systemische reactie die onmiddellijke medische behandeling vereist.
Voor mensen met ernstige voedselallergieën is een EpiPen of vergelijkbare adrenaline auto-injector een levensreddend medicijn. Deze injectie moet altijd bij de hand zijn en direct gebruikt worden bij tekenen van een ernstige allergische reactie. In Nederland is een EpiPen alleen verkrijgbaar op recept van een arts. Na gebruik van een EpiPen moet altijd direct medische hulp worden gezocht, ook als de symptomen verbeteren.
Lactose-intolerantie is een veelvoorkomende voedselintolerantie in Nederland, vooral onder volwassenen. Lactase supplementen, verkrijgbaar in Nederlandse apotheken en drogisterijen, kunnen helpen bij het verteren van lactose in melkproducten. Deze supplementen moeten kort voor het eten van lactosehoudende producten worden ingenomen. Ze zijn beschikbaar in verschillende vormen zoals tabletten, capsules en druppels, en bieden een praktische oplossing voor mensen die niet volledig op melkproducten willen verzichten.
Antihistaminica blokkeren de werking van histamine, een stof die vrijkomt bij allergische reacties. Er zijn verschillende generaties beschikbaar, waarbij de nieuwere generaties minder slaperigheid veroorzaken. De eerste generatie antihistaminica kunnen wel slaperigheid veroorzaken, terwijl de tweede en derde generatie antihistaminica meestal geen invloed hebben op uw concentratie en alertheid.
In Nederlandse apotheken vindt u verschillende betrouwbare merken voor allergiebehandeling. Reactine (cetirizine) werkt snel en effectief tegen hooikoorts en netelroos. Claritine (loratadine) biedt 24-uur bescherming zonder slaperigheid. Aerius (desloratadine) is geschikt voor chronische allergieën, terwijl Xyzal (levocetirizine) zeer effectief is tegen huidallergieën.
Voor lokale behandeling zijn neusspray en oogdruppels uitstekende opties. Deze werken direct ter plaatse en hebben minder systemische bijwerkingen. Bij ernstige allergische reacties kunnen corticosteroïden noodzakelijk zijn onder medisch toezicht.
Het vermijden van allergenen thuis is de eerste stap in allergiebehandeling. Huisstofmijt is een veel voorkomende trigger in Nederland's vochtige klimaat. Was beddengoed wekelijks op minimaal 60°C en gebruik allergeendichte matraskussens. Houd huisdieren uit de slaapkamer en stofzuig regelmatig met een HEPA-filter. Luchtzuiveraars kunnen indoor allergenen significant verminderen, vooral tijdens het pollenseizoen.
Bepaalde voedingsmiddelen zoals quercetin-rijke uien en vitamine C kunnen natuurlijke antihistaminische eigenschappen hebben. Zoek professionele hulp wanneer allergieën uw dagelijks leven beïnvloeden of wanneer receptvrije medicijnen onvoldoende werken.