COVID-19 is een infectieziekte veroorzaakt door het SARS-CoV-2 virus, dat voor het eerst werd geïdentificeerd in december 2019. Dit coronavirus kan verschillende symptomen veroorzaken, variërend van mild tot ernstig. De meest voorkomende symptomen zijn koorts, droge hoest, vermoeidheid en het verlies van smaak- en reukvermogen. Andere symptomen kunnen zijn: kortademigheid, hoofdpijn, keelpijn en spierpijn.
Het virus verspreidt zich hoofdzakelijk via druppeltjes die vrijkomen bij hoesten, niezen of praten. Besmetting kan ook plaatsvinden door aanraking van besmette oppervlakken. De incubatietijd bedraagt meestal 2-14 dagen na blootstelling. Mensen kunnen het virus overdragen vanaf ongeveer 2 dagen voor het optreden van symptomen tot ongeveer 10 dagen na het begin van de ziekte.
Effectieve preventie van COVID-19 begint met goede handhygiëne. Was regelmatig uw handen met zeep en water gedurende minimaal 20 seconden, of gebruik een alcoholgebaseerde handdesinfectant met ten minste 60% alcohol. Het dragen van mondkapjes in drukke binnenruimtes en het openbaar vervoer helpt de verspreiding te voorkomen.
Houd voldoende afstand tot anderen, vooral in drukke ruimtes, en zorg voor goede ventilatie binnenshuis. Vaccinatie blijft de belangrijkste bescherming tegen ernstige ziekteverschijnselen en ziekenhuisopname.
Nederlandse apotheken bieden verschillende preventieve producten:
COVID-19 zelftesten bieden een snelle en betrouwbare manier om thuis te controleren op een actieve infectie. In Nederlandse apotheken zijn verschillende soorten testen beschikbaar, waaronder antigeentesten voor thuisgebruik en professionele PCR-testen.
Antigeentesten leveren binnen 15-30 minuten resultaat en zijn ideaal voor dagelijks gebruik, terwijl PCR-testen gevoeliger zijn maar meer tijd vereisen. Voor de juiste uitvoering van zelftesten is het belangrijk om de instructies nauwkeurig te volgen en het neusmonster correct af te nemen.
Test bij symptomen, na risicocontact of voor sociale activiteiten. De betrouwbaarheid van antigeentesten ligt rond de 95% bij symptomatische personen, maar kan lager zijn bij asymptomatische gevallen.
De meeste COVID-19 gevallen kunnen thuis behandeld worden met symptomatische zorg. Nederlandse apotheken bieden verschillende medicijnen om klachten te verlichten en het herstel te ondersteunen.
Paracetamol is de eerste keuze voor koorts en algemene pijn bij COVID-19. Ibuprofen kan ook gebruikt worden, maar paracetamol heeft de voorkeur vanwege minder bijwerkingen. Voor keelpijn zijn lokale verdovingsmiddelen en antiseptische mondspoelingen effectief.
Rust en voldoende hydratatie zijn essentieel voor herstel. Zoek medische hulp bij aanhoudende koorts boven 39°C, kortademigheid, pijn op de borst, of verslechtering van symptomen na aanvankelijke verbetering. Kwetsbare personen moeten eerder contact opnemen met hun huisarts.
In Nederland zijn verschillende COVID-19 vaccins goedgekeurd en beschikbaar via het nationale vaccinatieprogramma. De hoofdvaccins die momenteel worden gebruikt zijn:
Het RIVM hanteert specifieke vaccinatieschema's afhankelijk van leeftijd en risicogroep. Voor volwassenen bestaat de basisvaccinatie uit twee doses, gevolgd door periodieke booster vaccinaties. Ouderen en kwetsbare groepen krijgen prioriteit voor aanvullende boosters. Het is belangrijk om de vaccinatiestatus bij te houden via CoronaCheck of uw huisarts.
Voor de behandeling van COVID-19 zijn in Nederland verschillende antivirale medicijnen beschikbaar. Paxlovid (nirmatrelvir/ritonavir) is een oraal medicijn dat binnen 5 dagen na symptoomstart kan worden voorgeschreven aan patiënten met een verhoogd risico op ernstige ziekte. Remdesivir wordt voornamelijk in ziekenhuizen toegediend aan gehospitaliseerde patiënten.
Antivirale therapie wordt voorgeschreven door artsen aan patiënten met een verhoogd risico op ernstige COVID-19, zoals ouderen of mensen met onderliggende aandoeningen. Deze medicijnen zijn verkrijgbaar via Nederlandse apotheken op recept. Bijwerkingen kunnen optreden, en er zijn contra-indicaties bij bepaalde medicijnen. Overleg altijd met uw arts of apotheker over mogelijke interacties.
Long COVID, ook wel post-COVID-syndroom genoemd, betreft aanhoudende klachten die langer dan 12 weken na een COVID-19 infectie blijven bestaan. Deze aandoening treft naar schatting 10-20% van de mensen die COVID-19 hebben gehad, ongeacht de ernst van de oorspronkelijke infectie.
De meest voorkomende Long COVID symptomen zijn:
Ter ondersteuning van het herstel kunnen verschillende supplementen nuttig zijn. Vitamine D, vitamine C, zink en magnesium kunnen bijdragen aan het immuunsysteem en energieniveau. B-complexvitamines kunnen helpen bij vermoeidheid en concentratieproblemen. Omega-3 vetzuren hebben ontstekingsremmende eigenschappen. Consulteer altijd een zorgverlener voordat u supplementen gaat gebruiken.
Herstel van Long COVID vereist vaak een multidisciplinaire aanpak. Nederlandse apotheken bieden verschillende ondersteunende producten aan, zoals energiesupplementen, slaapondersteunende middelen en pijnstillers. Geleidelijke opbouw van activiteiten en stress management zijn essentieel. Medische begeleiding door huisarts of Long COVID poli's in ziekenhuizen kan nodig zijn voor een optimaal herstelplan.